Azospermi Nedir?
Azospermi erkeğin boşaldığı sıvıda hiç sperm hücresi bulunmaması durumudur. Birçok tipi bulunmakla birlikte çocuk sahibi olma şansı en düşük hasta grubudur. Azospermi hastalarını yönetimi ciddi bir deneyim ve dikkat gerektirmektedir. Uygun tedaviler sonucunda azospermide gebelik elde edilmesi mümkündür.
Azospermi teşhisi nasıl konur?
Ayrıntılı bir hikaye ve fizik muayene yanında azospermide bazı testler mutlaka yapılmalıdır. Tedavi planlanmasının yanında bazı hastalıklarda yapılacak tedavi ile normal yollardan gebelik elde edilmesi mümkün olabilir. Azospermi hastalarında mutlaka istenmesi gereken testler:
- Karyotip analizi
- AZF gen delesyonu
- FSH
- LH
- Testesteron
- Estradiol
Bunların yanında muayene sonucunda ultrason gibi ek testlerde gerekli olabilmektedir.
Azospermi Nedenleri ve Tipleri
Azospermi Obstrüktif ve Non-Obstrüktif olamak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Obstrüktif azospermi: Bu tipte testisler ve hormonal yapı tamamen normal olmakla birlikte spermin idrar yoluna taşınmasında sorun bulunmaktadır. Gebelik şansı en yüksek tip olarak değerlendirilmektedir. Sperm kanallarının bulunmaması durumunda mutlaka CTFR gen analizi yapılmalıdır. Bu tip kistik fibrozis hastalığı ile birliktelik gösterebilir.
Non-Obstrüktif Azospermi: Testisin kendisinde ya da sperm üretimini uyaran hormonal yapıda olan sorunlardan kaynaklanan azospermi tipidir. Obstrüktif tipe göre gebelik elde etme şansının daha düşük olduğu görülmektedir. Mutlaka ayrıntılı değerlendirme gerekmektedir. Yapılacak doğru tedavilerin sperm elde etme şansını artıracağı unutulmamalıdır.
Azospermi doğuştan kaynaklanan yapısal bozuklukların yanında testislerin sonradan etkilenmesiyle de meydana gelebilir. Testiste meydana gelen hasarın ne zaman olduğunu kestirmek her zaman mümkün olmamaktadır. Bunun yanında azopermi tespit edilen hastalarda ilk testten 2 hafta sonra bir semen analizi daha yapılması uygun bir yaklaşım olacaktır. Bazı ilaçlar ve geçirilen ateşli hastalıklarında sperm testinde geçici bozulmalar yapabileceği unutulmamalıdır.
Azopermi Tedavisi Var Mı?
Azospermi tedavisi etyolojik nedene göre oldukça farklılık göstermektedir. Bu nedenle tedavi mutlaka bir androloji uzmanı tarafından kişiye özel olarak planlanmalıdır. Bazı durumlarda cerrahi kaçınılmaz bir sonuç iken bazen kullanılan ilaçlarla sperm çıkışı sağlanabilmektedir. Menide 4-5 adet spermin bulunması hastayı gereksiz bir cerrahi yükten kurtarabilmektedir. Bu nedenle mutlaka bir androloji uzmanından görüş almak gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki azospermi kulaktan dolma bilgiler ve rastgele alınan ilaçlarla tedavi edilemez. Yine kadın doğum uzmanlarının bu konudaki bilgisi yeterli olmayacaktır. Nasıl ki kadın bir jinekolog tarafından değerlendirilmeliyse erkek de mutlaka androlog tarafından değerlendirilmelidir. Bu yaklaşım çiftlerin eve çocuk götürme şansını artırır. Azopermi tedavisinde doğru tedavi ve doğru zaman yaklaşımı oldukça önemlidir.
Azospermi Tedavisinde Kullanılan İlaçlar:
Hap ve iğnelerle yapılan bu tedavi şekli mutlaka kişiye özel planlanmalıdır. Yapılan hormonal ve genetik analizler bu tedavinin planlanmasında son derece önemlidir. Antioksidan tedavi elde edilecek spermin kalitesini artırarak tip bebek başarı ihtimalini artırır. Benzer şekilde hormonal ilaçlarda testisin sperm üretim kapasitesini artırabilir. Bu tedavilerde en önemli nokta tedavinin en az 3 ay olarak planlanması gerekliliğidir. Sperm üretiminin 72-84 gün sürdüğü göz önüne alındığında herhangi bir tedaviye 3 aydan önce cevap alınması mümkün değildir. Azospermi tedavisinde en başarılı doktor bile bu süreyi beklemelidir.
Azopermi Cerrahi Tedavi:
Mikro TESE Ameliyatı
TESE kısaca testislerden mikroskop altında sperm aranması işlemi olarak düşünülebilir. Azospermide sperm elde edilmesi için en sık kullanılan yollardan biridir. Testisin cerrahi olarak açılarak mikroskop altında tübül toplanması esasına dayanır. Teknik çok zor olmamakla birlikte büyük bir tecrübe gerektirmektedir. Önemli olan hangi tübüllerde sperm bulunacağını önceden kestirebilmektedir. 100 TESE işleminden sonra bu konuda yetkin olunabileceği düşünülmektedir. Tarafımızca yapılan yaklaşık 500 mikro TESE işleminde de başarının ilk 100 vakadan sonra arttığı görülmektedir. İşlemin mutlaka mikro cerrahi teknik kullanılarak yapılması gerekmektedir.
Sperm Kanalı Ameliyatı
Sperm kanallarının tıkanması obstrüktif azospermi olarak tanımlanır. TESE ile hemen her zaman bu hastalarda sperm elde edilebilmektedir. Ancak bazı hastaların birden çok kez çocuk istemleri olabilmektedir. Özellikle genç hastalarda sorunun tamamen çözülmesi amaçlanabilir. Bu kanalların tekrardan açılması cerrahi olarak denenebilmektedir. TUR- ED tekniği ile yapılan bu ameliyat kısıtla sayıda merkezde uygulanmaktadır. İşlemin yapıldığı merkezlerde kalıcı olarak azosperminin düzeltilebilmesi mümkün olabilir. Ancak bu teknik kanalların hiç olmadığı hastalarda uygulanamaz.
Azospermi tanısı koyulan hastalarda çocuk sahibi olunamayacağı tamamen yanlış bir bilgidir. Uygun tedavi ile bu hastalarda %50-80 oranında sperm bulunabilmektedir. Asıl problem bu hastaların androloji uzmanlarına ulaşamamalarıdır. Ülkemizde androloji ile özel olarak ilgilenen hekim sayısı henüz oldukça yetersizdir. Bu nedenle bu hastaların vakit kaybetmeden en kısa sürede uygun tedaviyi alması gerekmektedir.